Gummigut: goudgele giftige sappen

Gummigut: goudgele giftige sappen

De naam Gummigut of Guttegom is afkomstig van de Guttegombomen, die als inheemse soort in Zuidoost Azië groeien. Zo ook in Combodja, waarvan de Engelse benaming Gamboge is afgeleid. Het productieproces is als volgt. Wanneer de bomen tien jaar oud en zo’n vijftien meter hoog zijn, kan het gelige melksap op twee manieren aan het hout worden onttrokken. Enerzijds middels het inkerven van de bast, anderzijds door takken af te breken. Het sap dat naar buiten vloeit, wordt in holle bamboestokken opgevangen, waarna het begint te stollen. Om zoveel mogelijk vocht te onttrekken, worden de stokken vervolgens boven een vuur rondgedraaid. Wat rest is de zogenaamde ‘Stangengummigut’, een bruine harsachtige substantie van zuivere kwaliteit.

Opwekken van kleur

Deze op natuurlijke wijze gewonnen Gummigut bestaat voor een kwart uit wateroplosbare gom en voor driekwart uit niet oplosbare hars. Het is de hars die verantwoordelijk is voor de kleur. Neemt niet weg dat het geel nog nauwelijks waarneembaar is in een klompje Gummigut. De kleur komt pas echt tot leven, nadat het klompje als een aquarelnapje met een natte penseel wordt beroerd en de gom in het water oplost. Op dat moment wordt de samenhang van de gom en hars verstoord en komen er microscopisch kleine harsdeeltjes in de oplossing terecht, die hierdoor zijn zo karakteristieke warmgele kleur krijgt. Met deze oplossing kan direct geschilderd worden. Een methode die reeds in de Middeleeuwse geschriften werd gebruikt om sierletters en illustraties in geschriften te kleuren.

Onschadelijk pigment

Ondanks de mooie goudgele, transparante kleur, wordt de langs natuurlijke weg verkregen Gummigut allang niet meer gebruikt. Het sap van de Guttegombomen is uitermate giftig en bovendien slecht lichtecht, waardoor de kleur onder invloed van licht snel verbleekt. In het aquarelassortiment van Rembrandt wordt de kleur vervaardigd op basis van onschadelijke pigmenten met een buitengewone lichtechtheid, waardoor het Gummigut onder museumomstandigheden minimaal 100 jaar zijn intensiteit behoudt.

Medicinale werking…

Behalve het prachtige geel, bevat het sap van Guttegombomen bestanddelen die onder andere zouden helpen bij reuma en darmklachten. Daarnaast wordt het verwerkt in afslankmiddelen. Zij het met mate, want 4 gram puur sap zou al dodelijk zijn.