The Old Masters’ palette and its relevance today

Het palet van de oude meesters en waarom het nog steeds belangrijk is

Zeventien-eeuwse schilders als Rembrandt, Vermeer en Hals staan bekend om hun dramatische licht en rijke kleuren. Hun zorgvuldig gekozen beperkte kleurenpaletten hebben een beeldtaal gevormd die nog steeds inspireert. In een wereld van eindeloze kleuren voelt een terugkeer naar deze traditionele aanpak verrassend fris aan en dit idee wordt zorgvuldig onderzocht door Nard Kwast.

Lees meer

Een beperkt kleurenpalet als bron van creativiteit

Wanneer we denken aan de grote schilders uit de 17e eeuw, Rembrandt, Vermeer, Hals zien we meteen hun meesterlijke lichtval, dramatische composities en warme, diepe kleurstellingen voor ons. Maar één aspect dat vaak onderbelicht blijft, is het palet waarmee zij werkten. Niet alleen hun techniek, maar juist de keuze én beperking van pigmenten vormden de basis van hun visuele taal. In een tijd waarin wij toegang hebben tot praktisch elke denkbare kleur, werkt het verrassend verfrissend om bewust terug te grijpen op deze eeuwenoude paletopbouw.

De pigmenten die hun schilderijen vorm gaven

Het klassieke palet van de oude meesters was klein, doelgericht en verrassend veelzijdig. Pigmenten zoals loodwit, okers, beenderzwart, vermiljoen en diverse aardetinten vormden de ruggengraat van hun werk. Wat op het eerste gezicht een beperking lijkt, was in feite een enorme kracht. Er ontstond een natuurlijke harmonie die we vandaag de dag nog steeds herkennen. Daarbij maakten ze gebruik van eigenschappen die nu nauwelijks nog voorkomen. Loodwit droogde bijvoorbeeld razendsnel, waardoor schilders veel sneller konden werken dan wanneer ze Titaanwit in saffloerolie zouden gebruiken een moderne, maar aanzienlijk trager drogende combinatie.

Het Zorn-palet en moderne interpretaties

Interessant is dat ook latere meesters bewust voor een beperkt palet kozen. De Zweedse schilder Anders Zorn werkte met wat nu bekendstaat als het ‘Zorn-palet’: cadmiumrood, okergeel, ivoorzwart en wit. Met slechts vier kleuren kon hij vrijwel elke nuance creëren. Het doet me vaak denken aan de paletten die ik zelf bij Rembrandt-reconstructies gebruik: okergeel, kwikvermiljoen, beenderzwart en loodwit. Tegenwoordig is vermiljoen in de tube uiteraard geen giftig kwikvermiljoen meer, maar een synthetische imitatie gelukkig net zo briljant, maar een stuk veiliger.

Waarom beperking nog steeds werkt voor kunstenaars

In mijn werk kies ik regelmatig voor deze traditionele paletopbouw. Niet uit nostalgie, maar omdat beperking dwingt tot vindingrijkheid. Met een handvol kleuren moet elke nuance zorgvuldig worden gemengd. Zachte huidtinten, subtiele halfschaduwen en diepe warme tonen ontstaan niet uit een kant-en-klare tube, maar vaak uit het proces van mengen, laag over laag.

Vakmanschap, eenvoud en eigentijdse relevantie

En juist dat maakt het oude palet voor moderne schilders opnieuw relevant. In een tijd waarin veel kunstenaars zoeken naar authenticiteit, duurzaamheid en rust, sluit de eenvoud van het 17e-eeuwse palet wonderlijk goed aan. Het past bij aandachtig werken en bij het waarderen van vakmanschap boven snelheid. Het vormt bovendien een helder uitgangspunt voor wie wil experimenteren met klassieke technieken zoals glaceren, imprimatura en optisch mengen.

Hoe beperkingen zorgen voor focus en vrijheid

Wat mij persoonlijk het meest aanspreekt, is dat deze beperking eigenlijk bevrijdt. Minder keuze brengt meer focus. Wanneer je eenmaal begrijpt hoe de kleuren zich tot elkaar verhouden, ontstaat er een soort rust in het schilderproces. En wie goed kijkt naar zelfportretten uit de 17e eeuw ziet iets opvallends: wanneer schilders hun eigen palet meeschilderden, blijkt het telkens dezelfde opbouw te hebben – wit, oker, rood- en siena-tinten, bruin en zwart in dezelfde volgende op hun houten pallet . Alsof ze allemaal les hadden van dezelfde meester.Soms is een frisse blik juist te vinden in een oud palet.

Over de schrijver

Deze blog is geschreven door Nard Kwast. Nard Kwast (1973) is geboren en getogen in het noorden van Nederland. Hij woont en werkt in zowel Nederland als België. Zijn talent voor tekenen kwam al vroeg naar boven en als tiener raakte hij helemaal gefascineerd door de oude meesters uit de zeventiende eeuw. Zijn beslissing om privélessen te volgen en zich te verdiepen in klassieke olieverftechnieken komt voort uit een diepe passie voor deze traditionele methoden en materialen.

In de afgelopen decennia heeft Nard een kenmerkende stijl ontwikkeld die duidelijk verwijst naar de schilders uit de zeventiende eeuw. Hij blijft deze stijl verkennen en verfijnen en deelt zijn kennis graag via masterclasses.

Meer informatie over Nard

Man sitting at a table with art supplies in a room with large windows.

Schilderen met olieverf

Het palet van de oude meesters en waarom het nog steeds belangrijk is

Een beperkt kleurenpalet als bron van creativiteit

De pigmenten die hun schilderijen vorm gaven

Het Zorn-palet en moderne interpretaties

Waarom beperking nog steeds werkt voor kunstenaars

Vakmanschap, eenvoud en eigentijdse relevantie

Hoe beperkingen zorgen voor focus en vrijheid

Over de schrijver

Onze producten

Royal Talens

Inspiratie

Nieuwsbrief

Het palet van de oude meesters en waarom het nog steeds belangrijk is

Een beperkt kleurenpalet als bron van creativiteit

De pigmenten die hun schilderijen vorm gaven

Het Zorn-palet en moderne interpretaties

Waarom beperking nog steeds werkt voor kunstenaars

Vakmanschap, eenvoud en eigentijdse relevantie

Hoe beperkingen zorgen voor focus en vrijheid

Over de schrijver

Related blogs