Het prachtige goudgeel werd al in de Middeleeuwen gebruikt om sierletters en illustraties in te kleuren. De transparante kleur komt van het sap van de Garcinia-boom. Omdat het sap giftig is en een slechte lichtechtheid heeft, is de originele Gamboge vervangen door onschadelijke pigmenten die niet verbleken onder invloed van licht.
De naam Gamboge is afgeleid van de Garcinia-boom, die inheems is in Zuidoost-Azië. Hieronder valt dus ook Cambodja waar de Engelse naam Gamboge vandaan komt. Het productieproces is als volgt. Als de bomen tien jaar oud zijn en zo’n vijftien meter hoog, wordt het gele melkachtige sap op twee manieren uit het hout getapt. De ene manier is door een insnijding in de bast te maken, de andere manier is door de takken af te breken. Het sap dat eruit komt, wordt opgevangen in holle bamboestokken, waarna het begint te stollen. Om zoveel mogelijk vocht te onttrekken, worden de stokken vervolgens boven een vuur gedraaid. Wat overblijft zijn de zogenaamde ‘Gamboge staven’, een bruine harsachtige substantie van pure kwaliteit.
Deze natuurlijk gewonnen Gamboge bestaat voor een kwart uit wateroplosbare gom en voor driekwart uit onoplosbare hars. Het is de hars die het zijn kleur geeft. Het geel is echter nauwelijks zichtbaar in een brok Gamboge. De kleur komt pas echt tot leven nadat de klomp, als aquarelpan, met een natte borstel wordt aangeraakt en de gom in het water oplost. Op dat moment wordt de samenhang tussen gom en hars verstoord en komen microscopisch kleine harsdeeltjes in de oplossing terecht, waardoor de karakteristieke warmgele kleur ontstaat. De oplossing is nu klaar voor gebruik bij het schilderen. Deze methode werd al in middeleeuwse geschriften gebruikt om sierletters en illustraties in teksten in te kleuren.
Ondanks de prachtige gouden, transparante kleur wordt de natuurlijk verworven Gamboge niet meer gebruikt. Het sap van de Garcinia-bomen is uiterst giftig en heeft bovendien een slechte lichtechtheid, waardoor de kleur onder invloed van licht snel vervaagt. In het Rembrandt aquarelassortiment is de kleur gemaakt op basis van onschadelijke pigmenten met een uitzonderlijke lichtechtheid, waardoor de Gamboge onder museumomstandigheden minimaal 100 jaar onveranderd blijft.
Het sap van Garcinia-bomen bevat naast het prachtige geel ingrediënten waarvan wordt gezegd dat ze gunstig zijn bij reuma en darmklachten. Bovendien wordt het gebruikt in afslankmiddelen, zij het in kleine doses, omdat 4 gram puur sap al dodelijk zou zijn.
